Türkiye’de her altı çocuktan ve iki yetişkinden birinde görülen obezite günümüzün en büyük sağlık sorunlarından biri haline geldi. Dünya Sağlık Örgütü’nün vücutta sağlığı bozacak ölçüde aşırı yağ birikmesi olarak tanımladığı obezitede, yetişkin erkeğin vücut  ağırlığının % 25’ini kadınlarda ise % 30’unu yağ dokusu oluşturmaktadır. Obezite, günlük alınan enerji harcanan enerjiden fazla olduğunda enerjinin yağ olarak depolanması (%20 veya daha fazla)  ile oluşur ve  yaşam kalitesini ve süresini olumsuz etkiler. Dolayısıyla obezite aslında bir hastalıktır.

Obezite Hesaplanması

Obezitenin hesaplanmasında Vücut Kitle İndeksi (VKİ) – Body Mass Index (BMI) hesabı kullanılır. Vücut Kitle İndeksi (beden kitle indeksi) kişinin kilosunun,  boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle elde edilir. Vücut Kitle İndeksi değeri % 30’un üzerindeyse kişi obez, % 40’ın üzerindeyse kişi morbid obez olarak kabul edilir. Morbid obezite, ölümcül problemler doğurabilen ve yaşam süresini kısaltan  obezitedir. Morbid obezite damar sertliği, tip 2 şeker, hipertansiyon, karaciğer hastalığı, uyku apnesi, eklem sorunları, polikistik over ve bazı  kanserlere yakalanma açısından net bir risk faktörüdür. Ayrıca morbid obezite kadınlarda infertiliteye yani kısırlığa, çocuk ve gençlerde ciddi öz güven kaybına ve sosyal problemlere de neden oluyor.

Çocuklarda Obezite

Obezite yetişkinlerde olduğu kadar çocuklarda da sıklıkla görülmektedir. Dünyada 5-17 yaş aralığında 45 milyon obezite çocuk vardır. Obezite çocuklarda hipertansiyon, solunum durması, tip 2 diyabet ve kalp damar hastalıkları görülebileceğinden  tedaviye ne kadar erken başlanırsa tedavinin başarı oranı o kadar iyi olur.

Gebelikte Obezite

Obez olan bir gebenin şeker, tansiyon ve kalp hastası olma olasılığı yüksektir. Ayrıca doğum zor olur ve sonrasında komplikasyon yaşanması ihtimali yüksektir.

Obezitenin Nedenleri, Risk Faktörleri

Birçok sağlık sorununun nedeni olan ve ülkemiz ile birlikte, gelişmekte olan ülkelerde giderek yaygınlaşan obeziteye neden olan unsurlar net olarak açıklanmamakla birlikte en önemli nedenleri olarak aşırı ve yanlış beslenme ve fiziksel aktivite yetersizliği kabul edilir. Ayrıca genetik, çevresel, biyokimyasal, nörolojik, fizyolojik,  sosyo-kültürel ve psikolojik faktörler birbirleriyle bağlantılı olarak obeziteye neden olurlar. Bir çocuk her iki ebeveyni de obez ise % 80, yalnızca bir ebeveyni obez ise % 40 risk altındadır. Düzenli anne sütü almayan çocuklarda, glisemik indeksi yüksek besinler ve batı tipi beslenenlerde risk fazladır. Stres hormonal etkileri tetikleyerek kilo alımına neden olduğundan depresyonda ve stres altındaki kişilerde obezite riski fazladır.

Obezite Tedavisi

Obeziteye neden olan metabolik bir sorun (reaktif hipoglisemi, insülin direnci gibi) var ise, ilaç tedavisi uygulanır. Ancak direkt olarak obezite tedavisi için reçete edilebilecek, FDA onaylı güvenli ve etkili bir ilaç bulunmamaktadır. Diyetler yeterli olmadığında yani morbid obezitede mide balonu, mide bandı ve bay-pass ameliyat yöntemlerine başvurulur.

Obezite Hastalığı İçin Öneriler

• Kilo kontrolü için mutlaka bir uzmandan yardım alın.
• Günlük yürüyüş ve egzersizleri alışkanlık haline getirin.
• Raf ömrü uzun, kalori değeri yüksek, hazır gıdalardan uzak durun
• Rafine şeker tüketmeyin. Şekeri doğal besinler ile alın
• Günlük tuz alınımına dikkat edin
• Yağda kızartma yerine ızgara, fırında pişirme ve haşlama yöntemleri kullanın.
• Her besin grubundan dengeli bir şekilde beslenin
• Sebze ve meyveleri mevsiminde taze olarak tüketin.
• Günde en az 2 litre su için
• Doymuş yağ tüketmeyin
• Yemekleri yavaş yiyin.